Sampling là gì? Sampling là thuật ngữ quen thuộc trong âm nhạc hiện đại, nhất là trong thể loại hip hop, rap hoặc EDM. Từ việc mượn lại một đoạn giai điệu, tiếng trống hoặc giọng hát từ bài hát khác, Sampling không chỉ là công cụ sáng tạo mà còn là cách các nghệ sĩ thể hiện sự tri ân, biến tấu và kể lại câu chuyện âm nhạc theo cách của riêng mình. Vậy Sampling là gì? Ý nghĩa của Sampling là gì? Cùng tìm hiểu nhé!
Sampling là gì?
Sampling là gì? Trong thế giới âm nhạc Sampling (mẫu âm thanh) là một kỹ thuật trong âm nhạc, đặc biệt phổ biến trong thể loại hip-hop, electronic và pop, được dùng để trích xuất một đoạn âm thanh có sẵn, lặp lại từ một bản thu âm khác (có thể là một giai điệu, tiếng trống, giọng hát, đoạn nói chuyện,..) rồi sử dụng lại nó trong một bản nhạc mới.
Nhiều thời gian gần đây, cả nghệ sĩ quốc tế lẫn Việt Nam đều có xu hướng tung ra album sampler trước khi chính thức phát hành sản phẩm mới. Trong trường hợp này, Sample là những đoạn nhạc ngắn được cắt từ các ca khúc trong album để mang lại cho khán giả một cái nhìn tổng quan và cảm nhận sơ bộ về màu sắc âm nhạc. Đây cũng là cách hiệu quả để khơi gợi sự tò mò và tạo sức hút trước ngày ra mắt chính thức.
Bản quyền Sampling nhạc là gì?
Bản quyền Sampling là gì? Đây là việc sử dụng một đoạn âm thanh, giai điệu hay nhịp trích từ một bản thu có sẵn, là công cụ sáng tạo phổ biến trong âm nhạc. Tuy nhiên, việc sử dụng Sample mà không xin phép có thể vi phạm bản quyền.
Ý nghĩa của Sampling là gì?
Sampling trong âm nhạc là kỹ thuật trích xuất một đoạn âm thanh. Vậy ý nghĩa của Sampling là gì?
- Tái hiện và tri ân quá khứ: Sampling được sử dụng để nhắc lại những ca khúc kinh điển, như một cách tưởng nhớ và tôn vinh những nghệ sĩ đi trước.
- Tạo chất riêng cho bài hát: Một đoạn sample quen thuộc khi được phối lại trong bối cảnh mới sẽ mang đến cảm giác vừa thân thuộc, vừa sáng tạo.
- Cầu nối giữa các thế hệ âm nhạc: Sampling kết nối âm nhạc xưa và nay, giúp người nghe trẻ tuổi có thể khám phá thêm nhiều tác phẩm cổ điển.
- Tăng chiều sâu và cảm xúc: Việc chèn một đoạn âm thanh gợi nhớ sẽ khiến bài hát trở nên giàu cảm xúc hơn, nhất là khi sample mang theo kỷ niệm văn hóa hoặc cá nhân.
- Phổ biến trong nhiều thể loại: Sampling là một nền tảng quan trọng trong các dòng nhạc như hip hop, rap, electronic, lo-fi,… Đặc biệt, ý nghĩa Sampling trong nhạc rap hip hop không chỉ là kỹ thuật âm nhạc mà còn là linh hồn, là “văn hóa” của thể loại này.
Một ví dụ nổi bật là Kanye West, người được mệnh danh là “ông hoàng sampling”, thường xuyên sử dụng các đoạn nhạc cũ trong các bản hit hiện đại, biến chúng thành chất liệu đặc trưng của riêng mình.
Lịch sử ngắn gọn về kỹ thuật Sampling trong âm nhạc
Sampling hay còn gọi là việc dùng lại một đoạn âm thanh từ bản thu cũ, thường được gắn với hip-hop, nhưng thực ra kỹ thuật này đã xuất hiện từ rất sớm.
- Thế kỷ 20 – Thời kỳ Jazz: Các nghệ sĩ jazz thường “mượn” đoạn nhạc từ tác phẩm khác khi biểu diễn trực tiếp để tôn vinh kỹ năng và sự sáng tạo của đồng nghiệp và thể hiện kỹ thuật biểu diễn. Điều này được thực hiện bằng cách đưa giai điệu và đoạn nhạc dễ nhận biết này vào âm nhạc của riêng họ.
- 1940s – Music Concrète: Hai nhà soạn nhạc người Pháp, Pierre Schaeffer và Pierre Henry đã sử dụng âm thanh của máy cắt đĩa thô sơ để ghi lại và chỉnh sửa nhằm tạo nên thể loại “Music Concrète” độc đáo, tiền thân của sampling hiện đại.
- Chamberlin & Mellotron: Những năm 1950 – 1960, các thiết bị như Chamberlin và Mellotron cho phép chơi lại các đoạn ghi âm nhạc cụ, tạo điều kiện cho việc lấy mẫu âm thanh trong biểu diễn. The Beatles là một trong những ban nhạc dùng Mellotron.
- 1970 – 1980 – Bùng nổ hip-hop & house: DJ New York dùng breakbeat từ jazz, funk, R&B để khuấy động đám đông, trong khi house music lại lấy mẫu từ các bản disco.
- Công nghệ Sampler ra đời: Cuối thập niên 1970, Sampler kỹ thuật số đầu tiên ra mắt như Fairlight CMI tuy đắt đỏ nhưng đã mở ra thời kỳ mới cho sản xuất âm nhạc. Các nghệ sĩ nổi tiếng như Stevie Wonder, Kate Bush đã sử dụng.
- Akai MPC & cuộc cách mạng hip-hop: Năm 1988, Akai giới thiệu MPC60 – thiết bị sản xuất âm nhạc tích hợp Sampler, giúp việc sáng tác các bài hát trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. J Dilla và nhiều huyền thoại hip hop khác đã sử dụng thiết bị này.
- Ngày nay: Sampling phát triển mạnh mẽ với nhiều thiết bị hiện đại, dễ tiếp cận hơn và tích hợp tốt với DAW, mang lại tiềm năng sáng tạo vô hạn cho những người làm nhạc.
Những bản Sample đã góp phần tạo nên bản nhạc hit nổi tiếng
Dưới đây là danh sách những bài rap dùng Sample nổi tiếng, mỗi bài đều là minh chứng cho sự sáng tạo không giới hạn từ việc biến các bản nhạc cũ thành tác phẩm mới đầy sức sống.
Kanye West – “Stronger”
Mượn từ:: Edwin Birdson – Cola Bottle Baby
Daft Punk đã mượn nhạc của nghệ sĩ Edwin Birdsong để tạo ra bản House lịch sử: Harder, Better, Faster, Stronger”.
Tôi thu âm 30 năm trước nhưng giờ nó lại nổi tiếng với vài cậu người Pháp,…
Tôi hỏi họ “Làm sao các anh biết biết nhạc của tôi?”. Họ trả lời “chúng tôi tình cờ lục được nó trong thùng rác”.
Kanye West lại lấy bản Harder, Better, Faster, Stronger ra làm Sample cho bài hát Stronger của mình.
The Notorious B.I.G. – “Juicy”
Mượn từ: Diana Ross – I’m Coming Out
I’m Coming Out của Diana Ross là bản disco bắt tai, đã gây tiếng vang, được viết bởi Bernard Edwards và Nile Rodgers. 17 năm sau, bài hát lại mang đến sự thành công cho The Notorious B.I.G (Biggie Smalls) với Mo Money Mo Problem.
Mo Money Mo Problems nhanh chóng vươn lên các vị trí cao trên bảng xếp hạng Billboard Hot 100 và được đề cử giải Grammy danh giá. Tuy nhiên, sự nghiệp đang thăng hoa của Biggie Smalls đột ngột khép lại vào năm 1997, khi anh bị mưu sát ở tuổi 24. Vụ việc được cho là có liên quan đến xung đột đầy căng thẳng giữa các băng đảng, từng khiến 2Pac thiệt mạng chỉ một năm trước đó.
A Tribe Called Quest – Can I Kick it?
Mượn từ: Lou Reed – Walk On The Wild Side
Bản rap của A Tribe Called Quest gây ấn tượng nhờ giai điệu bắt tai, nhất là cách họ khéo léo “vay mượn” đoạn guitar mở đầu mang tính biểu tượng từ ca khúc Walk On the Wild Side của Lou Reed với lựa chọn mở đầu đầy cuốn hút. Khi sáng tác Can I Kick It?, các thành viên trong nhóm chỉ mới 19 tuổi, nhưng ca khúc này đã nhanh chóng trở thành một trong những bản hip-hop đình đám nhất nước Mỹ thời điểm đó.
Xem thêm:
- Music Producer là gì? Vai trò và công việc của Producer
- Khám phá các loại nhạc cụ truyền thống Việt Nam đặc sắc nhất
Bài viết mà htland.com.vn chia sẻ trên đây đã giúp bạn hiểu hơn về Sampling là gì và những bài hát Sampling nổi tiếng. Nếu bạn là người yêu nhạc, đặc biệt là rap, hip hop thì hiểu về Sampling chính là bước đầu để bạn cảm nhận sâu sắc hơn vẻ đẹp đầy sáng tạo trong từng bản phối.